Εισαγωγή
Ο μακροχρόνιος σχεδιασμός των συστημάτων παραγωγής (Integrated resource plan IRP) είναι μια αναγκαία λύση που ακολουθείται από τις περισσότερες εταιρείες παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρισμού για τη δημιουργία του πλάνου τους για εγκατάσταση, αγορά ή δημιουργία διμερών συμβολαίων με σταθμούς παραγωγής για τα επόμενα 5, 10 ακόμα και 20 χρόνια. Τέτοιου είδους σχεδιασμοί των πόρων μιας εταιρείας ή Resource planning, λαμβάνουν υπόψη διάφορες παραμέτρους, όπως υφιστάμενους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού, γραμμές μεταφοράς, υποσταθμούς, την κατανάλωση των καταναλωτών και πολλές άλλες μεταβλητές για να απαντήσουν την ερώτηση «πώς θα καλυφθούν οι μελλοντικές ηλεκτρικές ανάγκες των καταναλωτών;».
Αυτοί οι μακροχρόνιοι σχεδιασμοί χρησιμοποιούν μαθηματικά μοντέλα για την προσομοίωση των μελλοντικών αγορών ηλεκτρισμού βάση βελτιστοποίησης (optimization) για την ανεύρεση της πιο φθηνής παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του ηλεκτρικού συστήματος, οικονομικές και τεχνικές.
Στην Κύπρο μας του 2021, αυτός ο μακροχρόνιος σχεδιασμός είναι άφαντος στην αγορά. Η ΑΗΚ ακολουθεί τις δικές της πρακτικές και σκέψεις για το πως θα καλύψει τις μελλοντικές ανάγκες των καταναλωτών, βάση ιστορικών δεδομένων, πρακτική που ακολουθείτο πριν την δημιουργία των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Με τον μόνο μακροχρόνιο σχεδιασμό να γίνεται από το Υπουργείο Ενέργειας της χώρας μας, καθώς αναγκάστηκε βάση του Ευρωπαϊκού κανονισμού 1999/2018 να το κάνει, με σκοπό να μελετήσει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που θα ακολουθήσει στο μέλλον για την Ενέργεια και για το Κλίμα.
Αυτές οι λανθασμένες πρακτικές που ακολουθούνται στοιχίζουν συνήθως στις εταιρείες που παραμένουν προσκολλημένες στο παρελθόν, αλλά σε αυτή την περίπτωση τη νύφη δεν την πληρώνει η εταιρεία παραγωγής αλλά ο απλός καταναλωτής και οι εταιρείες που προσπαθούν να βρουν τα πόδια τους μετά από μια πανδημία. Αυτό που θέλω να πω, είναι ότι το 38% της αύξησης της τιμής του ρεύματος που είδαμε τους προηγούμενους μήνες πλασάρεται από την ΑΗΚ στο φταίξιμο της αύξησής της τιμής του πετρελαίου και στους ρύπους, αλλά στην ανακοίνωση της ξέχασε να αναφερθεί στη δική της ευθύνη. Και ο λόγος που φέρει μεγάλο μερίδιο ευθύνης είναι ο κακός μακροχρόνιος σχεδιασμός.
Η ΑΗΚ παραμένοντας προσκολλημένη σε πεπαλαιωμένες τακτικές μας έφερε στο επίπεδο που είμαστε σήμερα, να έχουμε από τα πιο ακριβότερα ρεύματα της Ευρώπης, να έχουμε μια από τις μικρότερες διεισδύσεις ΑΠΕ στην Ευρώπη και να ζούμε με μια υπόσχεση για το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και την έλευση του Φυσικού Αερίου.
Για να αντιληφθεί και ο κόσμος τη σημασία του σχεδιασμού και των κακών αποφάσεων, πιο κάτω θα επιχειρήσω να αναλύσω και να συγκρίνω την ΑΗΚ του σήμερα (2021) και την ΑΗΚ έχοντας μακροχρόνιο σχέδιο.
Η ΑΗΚ του σήμερα:
Η γραφική παράσταση παρουσιάζει την παραγωγή της ΑΗΚ του σήμερα μια μέση ημέρα του Ιουλίου του 2021
Ο Ιούλιος του 2021 που παρουσιάζεται πιο πάνω θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή αναπαράσταση της ΑΗΚ του σήμερα. Με το 11% του φορτίο της ΑΗΚ να καλύπτεται αρχικά από τα Φ/Β συστήματα και τις ανεμογεννήτριες και το υπόλοιπο να καλύπτεται από τις Μηχανές Εσωτερικής Καύσης (ΜΕΚ/ICE) της ΑΗΚ στη Δεκέλεια με 102MW και με τις Μονάδας Αεριοστρόβιλων Συνδυασμένου Κύκλου (ΜΑΣΚ/CCGT) στο Βασιλικό με 440MW. Μέρος του υπολειπόμενου φορτίου που θεωρείται το αιχμικό φορτίο, καλύπτεται από τους αεριοστρόβιλους τις ΑΗΚ είτε στη Δεκέλεια είτε στο Βασιλικό που έχουν ισχύ 750MW.
Κοιτάζοντας πιο κάτω κάποια από τα οικονομικά στοιχεία της σημερινής ΑΗΚ, βλέπουμε τα έξοδα παραγωγής του ηλεκτρισμού για τον Ιούλιο να αγγίζουν τα €72 εκατομμύρια, με το μεγαλύτερο μέρος να πηγαίνει στο καύσιμο και άλλα €17,1 εκατομμύρια να πηγαίνουν στους ρύπους λόγο της χρήσης σε μεγάλο βαθμό των ρυπογόνων αιχμηκών γεννητριών (ST) που έχουν πολύ ακριβό κόστος παραγωγής. Με αυτά τα στοιχεία, βάση των υπολογισμών του μοντέλου μου το μέσο κόστος της κιλοβατώρας αγγίζει τα 14,1 σεντς/kWh.
Αναλυτικά στοιχεία Ιουλίου 2021:
Μικτό κόστος καυσίμων | 510,42€/Μ.Τ. |
Κόστος ρύπων | 55 €/tonCo2 |
Συνολικό Κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού | € 89,1 εκατ. |
Συνολικό Κόστος παραγωγής χωρίς ρύπους | €72 εκατ. |
Συνολικό Κόστος δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπιακών αερίων | €17,1 εκατ. |
Συνολική παραγωγή ηλεκτρισμού | 632 GWh |
Μέση τιμή ανά παραχθείσα kWh (σεντ) | 14,10 |
Η ΑΗΚ με μακροχρόνιο σχέδιο:
Η γραφική παράσταση παρουσιάζει την παραγωγή μιας ΑΗΚ με μακροχρόνιο σχέδιο για μια μέση ημέρα του Ιουλίου του 2021
Χρησιμοποιώντας βελτιστοποίηση για την εξεύρεση του ιδανικού χαρτοφυλακίου παραγωγής και σωστού σχεδιασμού, η ΑΗΚ σε ένα άλλον σύμπαν θα είχε την παραγωγή που παρουσιάζεται πιο πάνω, με ένα μεγάλο μερίδιο της παραγωγής ιδιαίτερα του Ιούλιο να καλύπτεται από Φωτοβολταϊκά και αποθήκευση ενέργειας, ενώ την υπόλοιπη παραγωγή καλύπτει μια μίξη ανεμογεννητριών και συμβατικής παραγωγής.
Αναλύοντας τα ίδια στοιχεία που αναφέρθηκαν και πιο πάνω, στην ΑΗΚ του σήμερα βλέπουμε τα έξοδα παραγωγής του ηλεκτρισμού για τον Ιούλιο να μειώνονται από €72 εκατομμύρια σε €57,5 εκατομμύρια (μείωση 20%) και τους ρύπους να μειώνονται από €17,1 εκατομμύρια σε €8,8 εκατομμύρια λόγω της μεγάλης αύξησης της παραγωγής των Φωτοβολταϊκών . Με αυτά τα στοιχεία, βάση των υπολογισμών του μοντέλου, το μέσω κόστος της κιλοβατώρας μειώνεται στα 10,4 σεντς/kWh, δηλαδή 26% μείωση στην τιμή παραγωγής του ηλεκτρισμού.
Αναλυτικά στοιχεία Ιουλίου 2021:
Μικτό κόστος καυσίμων | 510,42€/Μ.Τ. |
Κόστος ρύπων | 55 €/tonCo2 |
Συνολικό Κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού | € 66,3 εκατ. |
Συνολικό Κόστος παραγωγής χωρίς ρύπους | € 57,5 εκατ. |
Συνολικό Κόστος δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπιακών αερίων | € 8,8 εκατ. |
Συνολική παραγωγή ηλεκτρισμού | 632 GWh |
Μέση τιμή ανά παραχθείσα kWh (σεντ) | 10,48 |
Επίλογος
Εν κατακλείδι, φαίνεται ξεκάθαρα στα πιο πάνω στοιχεία ότι, με τον μακροχρόνιο σχεδιασμό και την βελτιστοποίηση, η ΑΗΚ θα μπορούσε να μείωσει το κόστος παραγωγής του ηλεκτρισμού κατά € 22.8 εκατομμύρια για τον μήνα Ιούλιο του 2021. Αυτό το ποσό θα μείωνε την τιμή παραγωγής μίας κιλοβατώρας των Ιούλιο του 2021 από 0,141€/kWh σε 0,105€/kWh, δηλαδή μια μείωση της τάξεως του 26% στην τιμή του ηλεκτρισμού. Υπάρχει λόγος που γίνεται η δημιουργία μακροχρόνιων σχεδιασμών από εταιρείες, και γι’ αυτό και σε πολλές χώρες η δημιουργία αυτών των πλάνων είναι υποχρεωτική προς τις εταιρείες παραγωγής και προμήθειας. Η χρήση της τεχνολογίας και τέτοιου είδους μελετών πρέπει να είναι υποχρεωτική και η παραμονή και η προσκόλληση στο παρελθόν που υπάρχει σήμερα πρέπει να σταματήσει.
Για το λόγο αυτό όταν ο κόσμος διαμαρτύρεται για την αύξηση στην τιμή του ρεύματος θα πρέπει ο καθένας να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και να μην κρύβεται πίσω από αυξήσεις σε τιμές πετρελαίου και να παρουσιάζεται ως ανήξερος για αυξήσεις στους ρύπους, όταν οι ειδικοί προειδοποιούσαν για αυτές τις αυξήσεις εδώ και χρόνια.
By Sotiris Kyprianou
Sotiris is an energy analyst that dedicated his career to the energy sector with degrees in engineering and management in the sector with specialization in renewable energies, energy storage, and energy modeling.